عظیمه حمزه
کارشناس واگیر
تلفن تماس: 03442420255

مجتبی حیدریان
کارشناس واگیر
تلفن تماس: 03442420255

مهدی برشان
کارشناس واگیر
تلفن تماس: 03442420255

بیماری های واگیر :

• طراحی،ارائه واجرای برنامه عملیاتی بصورت سالانه

• مراقبت بیماریهای واگیر

• گزارش دهی بیماریهای واگیر

• جمع آوری،تجزیه وتحلیل و ارسال آمار بیماریهای واگیر به سطح استان

• نظارت بر عملکرد مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت

• آموزش بیماریهای واگیر جهت پرسنل بهداشتی و عموم مردم

• تشکیل کمیته ها و جلسات بخشی و بین بخشی

•  تامین وتوزیع واکسن ها و داروهای مورد نیاز

• آمادگی و ذخیره واکسن و دارو جهت مقابله با شرایط اضطراری در بلایای طبیعی و بروز اپیدمیها

• انجام واکسیناسیون سیاری ، بدو خدمت سربازی و هپاتیت ب درگروههای در معرض خطر

• انجام آزمایشات بیماریهای واگیر و پیگیری موارد مثبت

• انجام مشاوره در زمینه بیماریهای رفتاری

اجرای برنامه های کنترل ناقلین بیماریهای واگیر

  1- طراحی ، ارائه و اجرای برنامه عملیاتی:

  جهت هدفمند بودن فعالیتهای مبارزه با بیماریها ، این واحد در ابتدای هر سال اقدام به تهیه یک برنامه زمانبندی شده با اهداف مشخص برای هربیماری بطور جداگانه می کند و در طول سال طبق همان برنامه فعالیتهای خود را اجرا خواهد کرد.

  2- مراقبت بیماریهای واگیر:

  درحال حاضر واحد مبارزه با بیماریهای واگیر حدودا 30 بیماری را تحت مراقبت دارد که در اینجا بطور مختصر به بیان برخی از آنها می پردازیم.

  مالاریا:

  بیماری مالاریا در شهرستان از قدیم الایام بصورت بومی بوده است وتا چند سال پیش یکی از مشکلات اساسی شهرستان در زمینه بهداشتی بوده است و در حال حاضر به دلیل زحمات چندین ساله پرسنل بهداشتی در این زمینه و همچنین عامل توسعه این بیماری بطور کامل در شهرستان تحت کنترل قرار دارد ولی به هر حال به دلیل بومی بودن بیماری اقداماتی به شرح زیر صورت می گیرد:

  سل:

  بیماری سل یکی از بیماریهای بازپدید است که پس از یک دوره کاهش بروز در کل جهان ،به علت همزمانی با عفونت HIV و مقاومت دارویی ( MDR ) با شدت بیشتری در حال انتشار در جهان می باشد بطوریکه در حال حاضر به عنوان یکی از اولویت های سازمان بهداشت جهانی مطرح می باشد ودر همین راستا واحد مبارزه با بیماریهای واگیر مطابق با دستورالعمل کشوری مبارزه با سل اقداماتی به شرح زیر در سطح شهرستان انجام می دهد:

•  تامین و توزیع داروهای ترکیبی مبارزه با سل و وسایل نمونه گیری

•  برگزاری سمینارها و کلاسهای آموزشی در مورد تعاریف ، راههای انتقال ، راههای پیشگیری و... جهت پرسنل بهداشتی وعموم مردم

•  بیماریابی (تهیه نمونه خلط ) از افراد مشکوک (دارای سرفه بیش از 2 هفته)بصورت پاسیو و از جمعیت های در معرض خطر بصورت اکتیو(خانواده بیمار سلی)

•  آزمایش نمونه های جمع آوری شده در اسرع وقت

•  درمان بیماران کشف شده با راهکار DOTS (درمان کوتاه مدت تحت نظارت مستقیم) جهت پیشگیری از انتشار بیماری در جامعه

•  پیگیری افرادخانواده و افراد در معرض تماس با بیمار جهت شناسایی افراد بیمار جدید

•  پیگیری درمان بیماران و پایش آنها برای جلو گیری از موارد عدم موفقیت درمان

•  تهیه مواد غذایی مورد نیاز در خانواده های بی بضاعت در حد توان

  سالک:

  بیماری سالک یکی از بیماریهای بومی منطقه می باشد ، مشکلات زمینه ای اصلی مرتبط با این بیماری عبارتند از :

1. عدم دفع صحیح زباله وکودهای دامی که به عنوان یکی از زیستگاههای بسیار مناسب پشه خاکی ( ناقل بیماری ) محسوب می شود .

2. دامپروری در روستاها ودر کنار محیط زندگی که شرایط بقاء وتولید مثل پشه را در محیطهای انسانی فراهم می آورد.

3. آب و هوای مناسب منطقه جهت رشد وتکثیر ناقل

4.  وجود سگهای ولگرد در کل منطقه که به عنوان یکی از مخازن عمده بیماری تلقی می شود.

5. وجود مخازن وحشی از قبیل جوندگان در اکثر مناطق که یکی از مشکلات جدی در امر مبارزه با این بیماری می باشد بر همین اساس مبارزه با بیماری سالک هماهنگی و همکاری بین بخشی وسیعی با ارگانهای مختلف تاثیرگذار بر این مشکل رامی طلبد و بخش بهداشت به تنهایی قادر به مقابله بااین بیماری نمی باشد، در همین راستا فعالیتهای واحد در این زمینه به شرح زیر است:

• برگزاری کلاسهای آموزشی در زمینه تعاریف،راههای انتقال،راههای پیشگیری و... جهت پرسنل بهداشتی وعموم مردم

• برگزاری کمیته بیماریهای مشترک بین انسان و دام با حضور نمایندگان فرمانداری،شهرداری،نیروی انتظامی،دامپزشکی،محیط زیست و کارشناسان بهداشتی شبکه بهداشت در منطقه شهری ونمایندگان شهرداری،بخشداری،پاسگاههای انتظامی،دامپزشکی،دهیاری،شورای اسلامی وکاردانان بهداشتی در بخشها وروستاها جهت همکاری و همفکری بیشتر در زمینه های گوناگون مرتبط با هر ارگان بصورت حداقل سالی یکبار

• بیماریابی ودرمان مبتلایان به سالک جهت پیشگیری از انتقال بیماری

• اتلاف سگهای ولگرد جهت حذف مخزن انگل

• آموزش جهت استفاده از پشه بند وپوشش کامل به هنگام خواب

  فلج اطفال:

  بیماری فلج اطفال به این علت حائز اهمیت می باشد که جهان درحال حاضر در حال ریشه کنی این بیماری می باشد و بروز حتی یک مورد نیز به عنوان اپیدمی محسوب می شود،کشور ایران نیز همگام با سایر کشورهای جهان در این زمینه فعالیت می کند وتاکنون زحمات زیادی در این زمینه صورت پذیرفته است ، در همین راستا واحد مبارزه با بیماریها فعالیتهایی به شرح زیر انجام می دهد:

• آموزش تعاریف ،راههای انتقال ونحوه برخورد با مورد مشکوک به پرسنل بهداشتی

• حساس سازی پرسنل بهداشتی با ارسال دستورالعمل های جدید

• بیماریابی و گزارش سریع وتلفنی موارد مشکوک

• بررسی موارد مشکوک بصورت فوری و گزارش تلفنی به استان جهت گزارش به سطح کشوری و سازمان بهداشت جهانی

• تهیه 2 نمونه مدفوع وارسال به تهران طی 3 روز جهت تایید یا رد بیماری

• واکسیناسیون کودکان برعلیه بیماری در تمامی نقاط شهرستان

• لکه گیری واکسیناسیون در مناطقی که پوشش پایینی دارند ودر مهاجرین خارجی در اوایل هرسال در دو نوبت

  سرخک:

  بیماری سرخک در مرحله حذف قرار دارد (حذف:به معنی کنترل بیماری به نحوی است که بیماری مشکل بهداشتی منطقه نباشد)،در مورد این بیماری اقدامات زیر انجام می شود:

•    آموزش تعاریف ،نحوه انتقال و راههای پیشگیری و عوارض بیماری به پرسنل بهداشتی

•   حساس سازی پرسنل در زمینه کشف به موقع موارد مشکوک وگزارش تلفنی

•    گزارش موارد مشکوک به سطح استانی

•    بررسی موارد مشکوک وکنترل اطرافیان از نظر ابتلا

•    تهیه 3 نمونه ادرار،سرم خون و حلق وارسال در اسرع وقت به تهران برای تایید یارد بیماری

•    واکسیناسیون کودکان در تمامی نقاط شهرستان برعلیه بیماری

  تب مالت:

  تب مالت یکی از بیماریهای مشترک بین انسان ودام می باشد که اغلب حیوانات اهلی را درگیر می کند وانسان بطور اتفاقی در مسیر این بیماری قرار می گیرد،این بیماری یکی ازمشکلات منطقه است وچون به عنوان یک بیماری شغلی به حساب می آید ،در نتیجه بیشتر بین دامداران ،قصابان وکسانی که به نحوی با دام درتماس هستند مشاهده می گردد،در همین راستا واحد مبارزه با بیماریها همگام با سایر نقاط استان اقداماتی به شرح زیر دراین زمینه انجام می دهد:

•   آموزش بیماری ،راههای انتقال،روشهای پیشگیری و محافظت فردی به پرسنل بهداشتی در غالب برگزاری کلاسهای آموزشی و همچنین به عموم مردم به خصوص دامداران و... توسط پرسنل بهداشتی آموزش داده می شود.

•   برگزاری کمیته بیماریهای مشترک و هماهنگی با دامپزشکی جهت واکسیناسیون به موقع دامها ومعدوم کردن حیوانات آلوده

•   بیماریابی ودرمان افرادمبتلا وپیگیری ادامه درمان وبهبودی

•   تامین وتوزیع داروهای مورد نیاز جهت درمان مبتلایان

•   بررسی افرادمبتلا و آموزش آنها

  بیماریهای اسهالی:

  یکی از مشکلات اساسی شهرستان بیماریهای اسهالی می باشد.لذا آموزش نحوه صحیح ضدعفونی کردن آب مصرفی از اقدامات موثر در این زمینه می باشد،اقدامات دیگری که توسط واحد مبارزه با بیماریها در این زمینه انجام می شود به شرح زیر است:

•    برگزاری کلاسهای آموزشی در زمینه تعاریف ونحوه مراقبت بیماریهای اسهالی جهت پرسنل بهداشتی و عموم مردم

•    تبلیغات در زمینه ضدعفونی کردن آب ،میوه وسبزیجات

•    بررسی موارد اسهال خونی و آموزش بیمار وخانواده بیمار

•    تهیه نمونه التور در موارد اسهال حاد آبکی جهت کشف به موقع و پیشگیری از بیماری شدید وکشنده وبا

•    گزارش گیری از آزمایشگاه و مطبهای خصوصی و مراقبت و پیگیری بیماران گزارش شده

  هاری:

  بیماری هاری یک بیماری صعب العلاج و 100در صد کشنده می باشد که در اثر گزش حیوانات خونگرم ایجاد می شود و در حال حاضر نیز به دلیل گزارش موارد قطعی از هاری حیوانی وتعدادی موارد مثبت انسانی در استان و کشندگی بالای آن به عنوان یک اورژانس مطرح می باشد. سیستم بهداشتی در این زمینه همیشه باید هوشیار بوده وموارد حیوان گزیدگی را به سرعت کشف و مراقبتهای مورد نیاز را برای آنها انجام دهد ، در همین راستا و در جهت پیشگیری از بیماری کشنده فوق و نگهداری وضعیت موجود اقداماتی به شرح زیر توسط واحد مبارزه با بیماریها انجام می شود:

•   آموزش وایجاد حساسیت جهت پرسنل بهداشتی و عموم مردم در زمینه بیماری

•   آموزش وحساس سازی پرسنل بهداشتی و عموم مردم در زمینه لزوم پیگیری و مراقبت موارد حیوان گزیده

•   سروواکسیناسیون (تزریق سرم و واکسن ضد هاری ) موارد حیوان گزیده در اسرع وقت و پیگیری ادامه درمان توسط مراکز پیشگیری ودرمان هاری و بهورزان

•   برگزاری جلسات توجیهی فصلی برای مسئولین پیشگیری مراکز در زمینه دستورالعملهای جدید و حفظ نمودن حساسیت آنها در مورد مراقبت به موقع موارد

•   گزارش فوری موارد مشکوک انسانی و بررسی اپیدمیولوژی مورد

•   گزارش موارد مشکوک حیوانی به اداره دامپزشکی جهت بررسی موارد وتهیه نمونه

•   برگزاری جلسات هماهنگی با ارگانهای درگیر در این زمینه جهت همفکری و گزارش فعالیتها

•   اتلاف سگهای ولگرد به عنوان یکی از عوامل خطر در زمینه بروز بیماری

  ایدز و هپاتیت های ویروسی:

  در حال حاضر جهان در مرحله پاندمی(جهان گیری) بیماریهای خونی – سرمی مانند ایدز ، هپاتیت( B-C-D ) قرار دارد ، بیماریهای فوق از نوع بیماریهای ویروسی بوده که اکثرا فاقد واکسن ودارو می باشند ، لذا پیشگیری مهمترین راه مقابله با آنها می باشد و در همین راستا واحد مبارزه با بیماریها اقداماتی به شرح زیر انجام می دهد:

•   اطلاع رسانی به عموم مردم در زمینه راههای پیشگیری

•   برگزاری سمینارها وجلسات آموزشی در مورد تازه های بیماری جهت پرسنل بهداشتی

•   انجام مشاوره جهت کسانی که رفتارهای پرخطر داشته اند

•   بیماریابی ، مراقبت ، مشاوره و راهنمایی بیماران

•   گزارش گیری از مطبها و آزمایشگاههای خصوصی وپیگیری بیماران

•   واکسیناسیون خانواده درجه یک بیماران مبتلا به هپاتیت ب

•  گزارش موارد بصورت کتبی و ماهیانه به سطح بالاتر

  تب خونریزی دهنده کریمه کنگو:

  با توجه به اینکه این بیماری در کشور آندمیک می باشد و یکی از بیماریهای مشترک بین حیوان و انسان میباشد و در شهرستان هم مورد محتمل کشف شده اشت لذا پیشگیری مهمترین راه مقابله با آنها می باشد و در همین راستا واحد مبارزه با بیماریها اقداماتی به شرح زیر انجام می دهد:

•   اطلاع رسانی به عموم مردم در زمینه راههای پیشگیری
•   برگزاری جلسات آموزشی در مورد بیماری جهت پرسنل بهداشتی
•   انجام بیماری یابی فعال در مناطقی که با دام سرو کار دارند
•   بیماریابی ، مراقبت ، مشاوره و راهنمایی بیماران
•   گزارش گیری از مطبها و آزمایشگاههای خصوصی وپیگیری بیماران
•   برگزاری جلسه با دامپزشکی
•   هماهنگی با واحد بهداشت محیط جهت بررسی و نظارت از محیط دام ها ،سم پاشی جهت از بین بردن کنه ها
•    گزارش موارد بصورت تلفنی به استان

  علاوه بر بیماریهای فوق این واحد بیماریهایی نظیر مننژیت ، سرخجه ، سرخجه مادرزادی ، اوریون ، دیفتری ، کزاز ، کزاز نوزادی ، سیاه سرفه ، تیفوئید(حصبه) ، عوارض واکسیناسیون ، جذام ، تب راجعه ، تیفوس ، توکسو پلاسموز ، کیست هیداتید ، گال(جرب) ، بیماریهای آمیزشی ( سوزاک ، سیفلیس و... ) و... را نیز تحت مراقبت و پیگیری دارد. همچنین بیماریهای از جمله سالک،حیوان گزیدگی،تب مالت،آنفلوانزا و...به صورت انلاین در سایت پورتال وزارت بهداشت ثبت می شود.

  3- گزارش دهی بیماریهای واگیر:

  بیماریهای واگیر بر حسب شدت ، میزان کشندگی ، مرحله کنترل واستراتژیهای ملی و بین المللی به 3 صورت فوری(تلفنی) ، کتبی(ماهیانه) و فصلی (سه ماهانه) به سطوح بالتر گزارش می شوند.

  4- جمع آوری ، تجزیه و تحلیل و ارسال آمارها:

  آمار بیماریهای واگیر از سطح خانه های بهداشت (اولین سطح سیستم بهداشتی) جمع آوری شده وبه مراکز بهداشتی روستایی و از آنجا به مرکز بهداشت شهرستان ارسال می گردد و در آنجا توسط پرسنل مبارزه با بیماریها مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد و این تجزیه و تحلیل ها در تعیین خط مشی ها و تصمیم گیریهای بهداشتی و تخصیص منابع و امکانات مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

  5-نظارت بر عملکرد مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت:

  مراکز وخانه های بهداشت بصورت فصلی توسط واحد مبارزه با بیماریها مورد بازدید قرار می گیرد و نحوه عملکرد آنها در زمینه بیماریهای واگیر ارزیابی می شود و توصیه های لازم نیز برای عملکرد بهتر انجام خواهد شد .

  6- آموزش بیماریهای واگیر:

  در این زمینه واحد مبارزه با بیماریها اقدام به برگزاری سمینار،کارگاه و کلاسهای آموزشی در مورد دستورالعمل های جدیدو همچنین اولویت های آموزشی بر حسب بیماریهای غالب و مشکلات موجود در شهرستان و بر حسب اولویت های زمانی بیماریها وبرنامه های کشوری بصورت ماهیانه جهت پرسنل بهداشتی می نماید ، همچنین جهت عموم مردم وبا توجه به مشکلات بهداشتی هر منطقه، بطور جداگانه اهم فعالیتهای آموزشی برحسب همان مشکل توسط پرسنل بهداشتی برگزار می شود.

  7- تشکیل کمیته ها و جلسات بخشی و بین بخشی:

  جهت بعضی از مسائل که نیاز به همکاری بخشی و بین بخشی است ، این واحد به عنوان هماهنگ کننده اقدام به برگزاری جلسات نموده واقدامات مورد نیاز در آن موضوع را هماهنگ و هدفدار میکند ، تا در آینده نتیجه ای بهتر عاید سیستم بهداشتی شود ، از جمله این کمیته ها می توان به کمیته بیماریهای اسهالی ، کمیته بیماریهای مشترک ، و... اشاره کرد.

  8- تامین وتوزیع واکسن وداروهای مورد نیاز:

  واکسن مورد نیاز تمام مراکز و خانه های بهداشت توسط واحد مبارزه با بیماریها تامین شده و توسط مسئول زنجیره سرد این واحد و با رعایت تمام نکات بهداشتی و حفظ زنجیره سرد به مراکز ارسال می گردد ، همچنین داروهای مورد نیاز در درمان بیماریهایی نظیر سل ، مالاریا ، تب مالت ، وبا ، و... براساس موارد موجود و تخمینی محاسبه شده واز استان تامین می شود و سپس در مراکز توزیع می شود.

  9-آمادگی و ذخیره واکسن ودارو جهت مقابله با شرایط اضطراری و بروز اپیدمیها:

  واحد مبارزه با بیماریها جهت مقابله با شرایط غیر طبیعی اقدام به تهیه یک ذخیره دارو و واکسن جهت پیشگیری و درمان بیماریها برای هر سال می کند .

  10- انجام واکسیناسیون سیاری ، بدو خدمت سربازی :

  گروهی از افراد جامعه به علت دور افتاده بودن تحت پوشش هیچ خانه بهداشتی نیستند ولی مطابق با اصول بهداشتی اولیه باید مراقبتهای بهداشتی مثل بقیه جامعه برای آنها نیز انجام شود ، لذا واحد مبارزه با بیماریها هر ماه یک تیم مجهز را به این مناطق اعزام می نماید تا واکسیناسیون کودکان را کامل کرده وهمچنین موارد مشکوک به بیماریها را بیماریابی کرده ومراقبت لازم را برای آنها انجام دهند.همچنین سربازان قبل از عزیمت به خدمت سربازی ، جهت پیشگیری از بیماری مننژیت (که در مراکز با ازدحام زیاد احتمال همه گیری آن وجود دارد) ، کزاز و دیفتری واکسینه می شوند.

  11- پیگیری موارد مثبت بیماریها:

  در صورت مثبت بودن یک بیماری توسط مسئول آزمایشگاه شهرستان یا از شهرستان های دیگر و یا از استان به واحد گزارش شده و پیگیریهای لازم توسط واحد صورت خواهد گرفت.

  12-انجام مشاوره در زمینه بیماریهای رفتاری:

•  آموزش ، مشاوره و آزمایش داوطلبانه از افراد دارای رفتار پر خطر ( تماسهای جنسی غیر ایمن ، افراد دارای شرکای جنسی متعدد ، معتادان تزریقی و...)
•   آموزش ، مشاوره و درمان بیماریهای منتقله از راه تماس جنسی
•   آموزش ، مشاوره وکاهش آسیب در افراد دارای رفتار پرخطر
•   آموزش ، مشاوره و مراقبت از افراد آلوده به ایدز و خانواده آنان
•   مشاوره و انجام پیشگیری دارویی برای افراد تماس یافته با خون وترشحات آلوده

  13- اجرای برنامه های کنترل ناقلین:

  تعدادی از بیماریها توسط ناقلین (پشه ها ، شپش ها ، کنه ها ، کک ها و...) منتقل می شوند ، از جمله این بیماریها می توان به مالاریا ، سالک ، تب راجعه ، تیفوس ، تب های خونریزی دهنده و... اشاره کرد،که این برنامه با هماهنگی بهداشت محیط در مناطق آلوده انجام می شود .

  1- طراحی،ارائه واجرای برنامه عملیاتی بصورت سالانه

  2- مراقبت بیماریهای واگیر

  3- گزارش دهی بیماریهای واگیر

  4- جمع آوری،تجزیه وتحلیل و ارسال آمار بیماریهای واگیر به سطح استان

  5- نظارت بر عملکرد مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت

  6- آموزش بیماریهای واگیر جهت پرسنل بهداشتی و عموم مردم

  7- تشکیل کمیته ها و جلسات بخشی و بین بخشی

  8- تامین وتوزیع واکسن ها و داروهای مورد نیاز

  9- آمادگی و ذخیره واکسن و دارو جهت مقابله با شرایط اضطراری در بلایای طبیعی و بروز اپیدمیها

  10- انجام واکسیناسیون سیاری ، بدو خدمت سربازی و هپاتیت ب درگروههای در معرض خطر

  11-انجام آزمایشات بیماریهای واگیر و پیگیری موارد مثبت

  12- انجام مشاوره در زمینه بیماریهای رفتاری